Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
Iakob Gogebashvili იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
დადგა სწორედ მეათე გაზაფხული მას უკან, რაც ქეთო მოიტაცეს ლეკებმა. C’était exactement le dixième printemps après l’enlèvement de Kéto. ტყე ხშირად იყო შეფოთლილი და აადვილებდა შეუმჩნევლად მოსვლას ნაიბის სოფლამდე. La forêt était désormais si touffue que l’accès au village du naib en était facilité. ზურაბმა იხმო ერთი იქაური ლეკი, დიდი ხნის ნაცნობი და პურმარილით დავალებული, გაიმძღვარა წინ და თან წაიყვანა მხოლოდ ათი შეიარაღებული ვაჟკაცი. Guidé par une connaissance de longue date, il arriva avec une dizaine d’hommes armés. მთელი მანძილი ისე ფრთხილად გაიარეს, რომ ერთი ლეკი არ დახვედრიათ გზაზე. Ils voyagèrent avec tant de précaution qu’ils ne rencontrèrent aucun Lezghien sur la route. მეორე დღეს საღამო ჟამზე მივიდნენ ნაიბის სოფლის პირად და ტყეში მოხერხებულ ადგილას დაბინავდნენ. Le lendemain, ils arrivèrent dans le village du naib et s’installèrent dans les bois. ლეკი ჩუმად წავიდა იმ ღამეს თავის სახლში, ყველაფერი გაიგო და დილა სისხამზე მეტად საამო ამბავი მოუტანა: Cette nuit-là, le Lezghien qui les accompagnait, revenant du village, apporta de bonnes nouvelles : ქეთო თურმე ყოველ დილით ტყისპირად აივლიდა ხოლმე ერთის თავისი მეგობარი ქალის სანახავად. Kéto allait tous les matins dans la forêt pour rencontrer une de ses camarades. ეს ქალი იყო შვილი წინანდელი მოხუცებული ნაიბისა, რომელიც ამას წინათ გარდაცვლილიყო. Cette amie était la fille d’un ancien naib âgé récemment décédé. ყმაწვილი ქალი ძლიერ მწუხარე იყო მამაზე და ამიტომ ქეთო ყოველდღე დადიოდა იმის სანუგეშებლად. Cette jeune fille était si profondément attristée par la perte de son père que Kéto la voyait afin de la réconforter, et cela tous les jours.
ამოვიდა თუ არა მზე, ზურაბ ქართველაძე მივიდა გზის პირად, ამოეფარა ხეების ჯგუფსა და დაიწყო ცქერა იქითკენ, საიდანაც უნდა ქეთოს გამოევლო. Dès que le soleil se leva, Zurab Kartveladze arriva sur la route principale, se cacha derrière un groupe d’arbres. ქართველაძიდ პირდაპირ გზის იქით ამართული იყო დიდი სერი, რომელიც იმ სოფელს ჰყოფდა ორად, ქვემო და ზემო უბნად. En haut de la route où se trouvait Kartveladze, un sommet, comme une grande série de lignes droites, séparait le village en deux quartiers, inférieur et supérieur. ქეთოს ქვემო უბნიდან უნდა ამოევლო და ასულიყო ზემო უბანში. kéto devait apparaître du district inférieur pour passer dans l’autre partie. ლოდინში კარგა ხანმა გაიარა. Un long moment passa. ასე, რომ ზურაბმა იფიქრა, ვაითუ დღეს ქეთო სულაც არ ფიქრობდეს ზემო უბანში ასვლასაო. Zurab pensa un instant que Kéto ne passerait peut-être pas ce matin-là. მაგრამ აგერ შორს გამოჩნდა ქალი, ახლად შეღერებული, თამამად მომავალი და ლეკურად ჩაცმული… Mais une silhouette apparut d’un pas volontaire, fraîchement dessinée, habillée avec élégance … ზურაბი თვალებად გადაიქცა და გულის ცემამ მოუმატა. Zurab la regardait le cœur battant. ქალი თანდათან მოახლოვდა და ზურაბი ისე შეაცქერდა, თითქო თავისი მშიერი თვალით მისი შეჭმა უნდაო. La fille s’approchait et, peu à peu, ses traits devenaient plus précis. ქეთოს ცოტა იერი შესცვლოდა, გაზრდილიყო ბევრად დიდი თავის ხანზე, მაგრამ ფერი და პირისახე სულ პატარაობისავე, უწინდებური შერჩენოდა. Kéto avait peu changé ; elle avait grandi considérablement, mais son teint et son visage étaient toujours aussi enfantins. მამის გული უზომო სიხარულით აივსო, როცა თავისი ქეთო ისევ ქართველ ქალად შეიცნო. Le cœur de son père se remplissait de joie. ქეთომ მიატანა იმ ხეებს, რომელთაც ზურაბი ამოჰფარებოდა. Kéto arriva à côté des arbres où se trouvait Zurab. ამან იდროვა და წინ გადაუდგა ფრთხილად, რომ არ შეეშინებინა. Celui-ci fit irruption devant elle en faisant attention toutefois de ne pas l’effrayer. ქეთო შეკრთა, დაფრთხა და შველივით განზე გახტა. Kéto fit un pas en arrière devant cet inconnu qui sortait du bois.
Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
Iakob Gogebashvili იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
ბრძენნი ამბობდნენ და ამბობენ, რომ საუკეთესო წყარო ადამიანის ბედნიერებისათვის მოსიყვარულე გულიაო. Les sages disent que la meilleure source de bonheur humain est un cœur aimant. ძლიერი, წმინდა სიყვარული, მოყვასისადმი თვით მოსიყვარულესაც უტკბობს სიცოცხლესა და მოყვასსაცაო. Un amour fort et sacré, pour celui qui aime comme pour celui qui est aimé, remplit de joie la vie elle-même. სიმდიდრეც შეიძლება ადვილად დაჰკარგოს ადამიანმა, სიმდიდრესა და სილამაზესაც მოაკლდეს, ნათესავებიც შეიძლება უდროოდ დაიმარხოს, მაგრამ მოსიყვარულე გული კი ათბობს და ანათებს მის სიცოცხლეს თვით სამარის კარამდისაო. La richesse peut facilement se perdre, la richesse et la beauté s’épuiser, les parents disparaître un jour, mais un cœur aimant réchauffe et illumine la vie même après la mort.
ქეთოს დედისაგან დაჰყვა მეტად მოსიყვარულე გული და ამ გულს ძლიერ მოუხდა იშვიათი მისი თავგადასავალი. Par sa mère, Kéto possédait ce cœur aimant, un cœur qui devint plus fort au fil de ses pérégrinations. ამ თავგადასავალმა ძლიერნი მოძრაობანი გამოაცდევინა ქეთოს გულსა და ავარჯიშა იგი. Ces aventures poussèrent le cœur de Kéto à vivre de profondes émotions. ღრმა გრძნობანი გულისა ჯერ დედ-მამის სიყვარულზე აღიზარდნენ, მერე ძლიერ ჯავრზე, რომელიც გამოაცდევინა მას მოტაცებამ ლეკების მიერ, შემდეგ დედობილ-მამობილის სიყვარულზე, მასუკან ფრიად ღრმასა და ხანგრძლივს ნაღველზე, რომელიც მოჰყვა მამისაგან მოტაცებასა, მას შემდეგ სიყვარული ღვიძლის დედ-მამისა და დედობილ-მამობილისა ერთად შეერთდა ქეთოს გულში, ბოლოს ამას დაემატა ღირსეული ქმრისა და შვილების სიყვარული და ამ სახით ქეთოს გული გახდადაუშრობელი წყარო კაცთმოყვარეობისა, გაუქრობელი ლამპარი სიყვარულისა მოყვასისადმი. Des sentiments profonds sont d’abord apparus pour elle dans l’amour que sa mère et son père lui portaient, puis dans la séparation provoquée par le rapt des Lezghiens, puis dans l’amour de son père et de sa mère adoptifs, dans les retrouvailles, dans la douleur due à une nouvelle séparation, puis dans le rapprochement de tous ces êtres tant aimés. ქეთოს, გამომცდელს ცხოვრებაში დიდი ნაღველისაცა და სიხარულისაც, ყოველთვის და ყოველგან ჰქონდა ტკბილი ალერსი ყველა ბავშვისათვის, ცრემლი უბედურთათვის, ნუგეში დაჩაგრულთათვის, შემწეობა გაჭირვებულთათვის, მოწყალება გლახაკთათვის. Kéto, ayant vécu tant de souffrances et tant de peines mais aussi tant de joie de vivre, donnait désormais de l’affection à chaque enfant, des larmes à l’infortuné, un réconfort aux affligés, une aide aux nécessiteux, de la miséricorde aux démunis. მას თავისიანად მიაჩნდა ქართველებიცა და ლეკებიც, საქართველოც და დაღესტანიც. Les Géorgiens et les Lezghiens, la Géorgie et le Daghestan ne faisaient qu’un pour elle. და რადგან სიყვარული შობს სიყვარულსა, ამიტომ ქართველები და ლეკები თითქოს ეჯიბრებოდნენ ერთმანეთსა, ვინ უფრო მეტს პატივისცემას, მეტს ხათრსა და მეტს სიყვარულს უჩვენებდა ქეთოს. Et comme l’amour donne naissance à l’amour, les Géorgiens et les Lezghiens lui montraient encore plus de respect et encore plus d’amour. ქეთო, თავისი მოსიყვარულე გულით, გარშემო ჰფენდა ლხენასა და შვებასა, როგორც ვარდის აყვავებული ბუჩქი ჰფენს თავის გარშემო საამურს სურნელებასა და როგორც ამ ბუჩქს ყველა შეჰხარის, ყველას უყვარს, ისე ყველა შეჰხაროდა და ყველას უყვარდა ქეთო, რომელიც ერთსა და იმავე დროს სტკბებოდა თავისი სიყვარულით მოყვასისადმი და მოყვასთა სიყვარულით თავისადმი. Kéto, avec son cœur aimant, étreignait et soupirait ; telle une rose généreuse répandant de si profondes fragrances, elle était choyée et aimée par tous ; Kéto était enchantée par tant autant d’amour donné et reçu. უკეთესიღა ბედნიერება განა იქნება ამ ქვეყანაზე? Un si grand amour existe-t-il dans une autre partie du monde ?
****************
ღმერთმა თქვენს გულშიაც აღზარდოს, ჩემო ყმაწვილნო მკითხველნო, მოყვასთა ჩაუქრობელი სიყვარული, გაგაძღოთ მათი სიყავრულით თქვენდამი და ქეთოსავით ბედნიერად გაცოცხლოთ დიდხანს… Puisse Dieu nourrir dans votre cœur, mes chers lecteurs, l’amour inébranlable de vos semblables, vous guider sans méchanceté et vivre heureux pour toujours …
****************
Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
Iakob Gogebashvili იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
რას ფიქრობდა და რას სჩადიოდა იმ დროს ქეთოს დედ-მამა? Que pensaient et que faisaient donc les parents de Kéto à cette époque ?
დიდხანს მათ არ იცოდნენ, რა უყვეს ლეკებმა ბავშვი. Pendant longtemps, ils n’avaient aucune idée de ce qu’était devenue leur fille. . ზურაბს თავის ქალი უფრო შუა დაღესტანში ეგულებოდა და იქ აძებნინებდა, რადგანაც მომტაცი ლეკები იქიდან იყვნენ. Zurab pensait que Kéto se trouvait au cœur du Daghestan et c’est là, bien entendu, qu’il orientait toutes ses recherches, car les ravisseurs Lezghiens semblaient en être originaires. ამასობაში გავიდა სამი, ოთხი წელიწადი. Cependant, trois, quatre ans s’écoulèrent. ბოლოს ერთმა ნაცნობმა ლეკმა მოუტანა ამბავი, რომ ამა და ამ ნაიბს შენი ქალი ხელში ჩაუგდია, უშვილებია და ზრდის, როგორც საკუთარ ქალსაო. Enfin, un Lezghien familier de la famille raconta qu’un naib et sa femme avaient récupéré Kéto et que celle-ci grandissait comme leur propre fille. ზურაბმა შეუთვალა ნაიბს, რომ ეგ ქალი ჩემი შვილია, მოტაცებულია ჩუმად და ოღონდ დამიბრუნე უკან და რასაც მთხოვ, მომცემი ვარო. Zurab envoya dira au naib que cette jeune fille était leur enfant, qu’elle avait été kidnappée et qu’ils désiraient son retour désormais, au plus vite. ნაიბმა შემოუთვალა პასუხად, რომ თუ თავდაპირველად მცოდნოდა, რომ ეს ბავშვი შენი ქალია, მე თვითონ დაგიბრუნებდიო, მაგრამ ახლა გვიანღა არისო. Le naib répondit qu’à l’époque du rapt il aurait volontiers rendu l’enfant mais que désormais il était trop tard. მეცა და ჩემს ცოლსაც მზე ამ ბავშვზე ამოგვდის, მასაც ძლიერ ვუყვარვართ, აქაურობაში გაჩვეულია, თქვენ სრულიად დავიწყებული ჰყავხართ და ამიტომ ქეთოს ვერ დაგიბრუნებ, თუნდ მთელი კახეთის სიმდიდრე კარებზე დამიგროო. Que sa femme et lui l’aimaient, qu’elle avait désormais toutes ses habitudes au Daghestan, qu’elle les avait complètement oubliés et que, par conséquent, ils ne pourraient malheureusement pas récupérer Keto, même s’ils offraient toutes les richesses de la Kakhétie.
ამისთანა პასუხის შემდეგ ზურაბს შეეძლო თავისი ქალი დაეხსნა მხოლოდ ძალით ან რაიმე ხერხით. Après avoir entendu cette fin de non recevoir, Zurab jura de récupérer Kéto par la force ou par tout autre moyen. დარჩენა კი ქეთოსი დაღესტანში აუტანელი იყო მათი დედ-მამისათვის, მით უმეტეს, რომ მაგდანას ქეთოს შემდეგ შვილი აღარ ეძლეოდა. Que Kéto reste au Daghestan semblait insupportable pour ses parents, d’autant plus que Magdane n’avait eu que cet enfant. ქართველაძე ბევრჯერ გაემგზავრა დაღესტნისაკენ ოციოდე შეიარაღებული ვაჟკაცით ქეთოს მოსატაცებლად, მაგრამ ტყუილად. Kartveladze se rendit plusieurs fois au Daghestan avec une vingtaine d’hommes armés pour récupérer Kéto, mais en vain. ნაიბმა კარგად იცოდა წადილი და მეცადინეობა მისი და ამიტომ ყოველთვის გზაში დაახვედრებდა ხოლმე ჩასაფრებულს ლეკებს იმისთანა ადგილას, სადაც ერთი ჩასაფრებული ოცსა და ორმოც ვაჟკაცს გზას შეუკრავდა. Le naib qui connaissait le dessein de Kartveladze, mettait toujours des Lezghiens en embuscade sur son chemin là où un seul homme pouvait retenir une vingtaine ou une quarantaine de soldats sur la route. სიმრავლეც ქართველების რაზმისა აძნელებდა შეუმჩნევლად მიახლოვებას ნაიბის სოფლამდე. De plus un grand nombre de Géorgiens rendait difficile l’approche du village incognito.
როცა ამ გზით ვერასფერს გახდა, ზურაბმა ხერხს მიმართა: Comme il n’arrivait à rien ainsi, Zurab décida une autre approche : ხმა გააგდო, რომ გულიდან ამოვიღე ჩემი ქალი და აღარ მწადია მოვტაცო დედობილსა და მამობილსაო. il fit courir la rumeur que, harassé par tant de luttes, il abandonnait sa quête. ეს ხმა მივიდა ნაიბამდინაც და მან ჯერ თუმცა ეჭვის თვალით შეხედა, მაგრამ მერე კი დაიჯერა, რადგან მთელი ორი წლის განმავლობაში ქართველაძის მხრივ ჩამიჩუმიც არ ისმოდა. Celle-ci arriva aux oreilles du naib, qui, même s’il restait sur ses gardes au début tant cette nouvelle lui semblait suspecte, au fil du temps, baissa sa garde car pendant deux années complètes, il n’entendit plus jamais parler de Kertveladze. აქამდე ქეთოს დიდის სიფრთხილით უშვებდა კარში, ახლა კი მაშინდელის დროის ლეკების სხვა ქალებივით თავისუფლად დადიოდა ერთი უბნიდან მეორე უბანში თავის ნაცნობებთან. Jusqu’à présent, Kéto sortait sous bonne garde, mais maintenant, comme les autres lezghiens, elle se promenait librement d’un district à l’autre rencontrer ses connaissances. ეს ყველაფერი ზურაბმა კარგად შეიტყო ნაცნობი ლეკების შუამავლობით და თადარიგს სხვანაირად შეუდგა. Zurab l’apprit par une connaissance Lezghienne et réfléchit à un autre stratagème.
****************
Histoire de Iavnana
Nous sommes au XIXème siècle. Kéto est une jeune fille d’une riche famille géorgienne, la famille des Kartveladze, qui vit dans un petit village de Kakhétie, Vashlovani. Son père se nomme Zurab et sa mère Magdane. Kéto est kidnappée par deux hommes Lezghiens qui vivent dans le sud du Daghestan. Zurab, le père de Kéto, entame une poursuite dans ce pays qu’il ne connaît pas. Il est malheureusement obligé de rentrer sans sa fille en Kakhétie. Un riche Naïb achètera Kéto et lui prodiguera avec son épouse beaucoup d’affection jusqu’à effacer l’amour filial et lui faire oublier sa langue maternelle. Elle sera retrouvée bien des années plus tard. Elle ne se souviendra plus de son passé malgré les efforts répétés de sa mère. La décision est enfin prise de la renvoyer dans le pays de ses ravisseurs, au Daghestan. La mère pour l’aider à retrouver sa mémoire originale entonne un Iavnana, une berceuse que l’on chante aux enfants malades. … Les effets de la berceuse seront-ils prodigieux ? … ***********************
Tutto ’l dí piango; et poi la notte, quando
Tout le jour je pleure ; et puis la nuit, quand prendon riposo i miseri mortali,
les pauvres mortels se reposent, trovomi in pianto, et raddoppiansi i mali:
je me retrouve toujours à pleurer et mes maux sont d’autant amplifiés : cosí spendo ’l mio tempo lagrimando.
ainsi je passe mon temps à pleurer.
**
In tristo humor vo li occhi comsumando,
Dans une triste humeur, se consument mes yeux, e ’l cor in doglia; et son fra li animali
et mon cœur s’endolorit ; et je suis parmi tous les animaux l’ultimo, sí che li amorosi strali
le dernier, car les blessures de l’amour mi tengon ad ogni or di pace in bando.
me tiennent loin de toute paix.
**
**
Lasso, che pur da l’un a l’altro sole,
Hélas, car d’un soleil à l’autre, et da l’una ombra a l’altra, ò già ’l piú corso
et d’une ombre à l’autre, j’ai traversé déjà le plus clair di questa morte, che si chiama vita.
de cette mort, qui s’appelle la vie.
**
P iú l’altrui fallo che ’l mi’ mal mi dole:
Je souffre plus d’autrui que de mon propre mal : ché Pietà viva, e ’l mio fido soccorso,
car la vivante Piété, mon fidèle secours, vèdem’ arder nel foco, et non m’aita.
me voit plonger au feu mais jamais ne me vient en aide.
Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
Iakob Gogebashvili იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
VII
KÉTO DEVIENT UNE JEUNE LEZGHIENNE ქეთო ლეკ ქალად იქცა
Oeuvre de Henryk Hryniewski
_______________________________
ბავშვი აწმდგომით ცხოვრობს. L’enfant vit dans le présent. ის შეუწყვეტლივ, ყოველდღე იზრდება, სულითა და ხორცით წინ მიდის, მატულობს, გრძნობს ამ თავის ზრდასა, წინსვალას და ბედნიერია ამ გრძნობით. Il grandit constamment, grandit chaque jour, il grandit dans son esprit et dans sa chair, il grandit et ressent cette croissance, et celle-ci le rend joyeux. ის სრული სიხარულით შეჰხარის ცასა და დედამიწასა, ბუნებასა და ადამიანსა. Il se réjouit des cieux et de la terre, de la nature et de l’homme. რადგან ბედნიერია აწმდგომით, ბავშვი არ ფიქრობს არც წარსულზე და არც მომავალზე. Heureux dans ce présent, l’enfant ne pense ni au passé ni au futur. ამის გამო წარსულის ნაშთი, ხსოვნა, მოგონება მის გულსა და გონებაში მალე სუსტდება, მკრთალდება და თითქოს სრულიად იშლება. À cause de cela, les restes du passé, la mémoire, les souvenirs dans son cœur et dans son esprit disparaissent rapidement, jusqu’à s’effacer complètement. აწმდგომი კი სრული ძალით მოქმედებს მასზე და იჭერს წარსულის ადგილს მთლად განუყოფლად. Le présent agit sur lui avec une si grande force qu’il subtilise la place du passé dans sa globalité.
ქეთოსაც ეს დაემართა. Kéto n’était pas différente. ნაიბმა და მისმა ცოლმა ისე შეაყვარეს ქეთოს თავი, რომ თანდათან ჩააქრეს მის სახსოვარში ღვიძლი დედ-მამის სიყვარული, მოგონება, სახე. Le naib et sa femme étaient si épris de Kéto qu’ils effacèrent progressivement, par tout cet amour, le souvenir, la mémoire de sa première famille. ორი-სამი წლის შემდეგ ქეთოს თავის ნამდვილ მშობლად მიაჩნდა ნაიბი და მისი ცოლი, იმათით სცოცხლობდა, იმათით ჰხარობდა. Deux ou trois ans plus tard, Kéto pensait que ses véritables parents ne pouvaient être que le naib et sa femme. ღვიძლი დედ-მამის კვალი თითქოს მთლად წაიშალა მის ბუნებაში. Le souvenir de sa mère et de son père semblait avoir été complètement éradiqué. ლეკურმა ენამ ცოტ-ცოტაობით, დღითი-დღე შეასუსტა ქართული ენა ქეთოში, დაიჭირა მისი ადგილი და ჩააქრო იგი. La langue Géorgienne jour après jour s’était éteinte, le Lezghien avait pris peu à peu toute la place. ლეკურმა სოფელმა ვაშლოვანის სახსენებელი ამოაგდო მისი გულიდან. Le village des Lezghiens avait aussi effacé la mémoire de Vashlovani de son cœur. ქეთო დიდხანს ჰგრძნობდა მხოლოდ ერთს დანაკლისს: Kéto n’avait longtemps ressenti qu’une seule perte : მაგდანის მშვენიერი ხმა, დამატკბობელი სიმღერა ქეთოს ყურს აღარ ასიამოვნებდა. la belle voix de Magdane, dont les chants ne venaient plus à l’oreille de Kéto. მაგრამ ესეც დაივიწყა, თუმცა ყველაზე გვიან. Mais même les chants furent oubliés, bien au plus tard. ერთი სიტყვით, აწმდგომი გამეფდა ქეთოს სულში და წარსული ჯერედ მკრთალი გახადა და მერმე სრულიად გააქრო. En un mot, le présent seul régnait dans l’esprit de Kéto et le passé avait complètement disparu. ქართველი ქალი გადაიქცა ლეკ ქალად, კახეთის შვილი დაღესტნის შვილად. La Géorgienne était désormais transformée en Lezghienne, une fille de Kakhétie en une fille du Daghestan.
ამ სრულ გალეკებას ქეთოსას იმანაც შეუწყო ხელი, რომ ნაიბმა სასტიკი ბრძანება გასცა სოფელში: Cette totale transformation fut facilitée par l’ordre strict du naib dans le village : არამც და არამც არავინ გაბედოს და ქეთოს ყურს არ გააგონოს, რომ ნაშვილარია და არა ჩვენი ღვიძლი შვილიო. personne ne devait évoquer son passé et personne ne devait avouer qu’elle n’était pas leur propre fille.
Nous sommes au XIXème siècle. Kéto est une jeune fille d’une riche famille géorgienne, la famille des Kartveladze, qui vit dans un petit village de Kakhétie, Vashlovani. Son père se nomme Zurab et sa mère Magdane. Kéto est kidnappée par deux hommes Lezghiens qui vivent dans le sud du Daghestan. Zurab, le père de Kéto, entame une poursuite dans ce pays qu’il ne connaît pas. Il est malheureusement obligé de rentrer sans sa fille en Kakhétie. Un riche Naïb achètera Kéto et lui prodiguera avec son épouse beaucoup d’affection jusqu’à effacer l’amour filial et lui faire oublier sa langue maternelle. Elle sera retrouvée bien des années plus tard. Elle ne se souviendra plus de son passé malgré les efforts répétés de sa mère. La décision est enfin prise de la renvoyer dans le pays de ses ravisseurs, au Daghestan. La mère pour l’aider à retrouver sa mémoire originale entonne un Iavnana, une berceuse que l’on chante aux enfants malades. … Les effets de la berceuse seront-ils prodigieux ? … ***********************
Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
Iakob Gogebashvili იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
ლეკებმა პირველად ქეთო გაატარეს ერთს დიდ დაღესტნის სოფელზე, რომელიც იყო აქეთ ნაპირას, კახეთის საზღვარს ახლო. Les Lezghiens avec leur butin devaient passer par un grand village du Daghestan, près de la frontière de la Kakhétie. ამ სოფელში ცხოვრობდა ერთი მდიდარი ნაიბი, რომელსაც ემორჩილებოდა მთელი დასავლეთის მხარე დაღესტანისა. Dans ce village vivait un riche naib qui dirigeait tout la partie ouest du Daghestan. მას ჰყავდა ცოლად ლეკისავე ქალი, შემკული ერთსა და იმავე დროს ვაჟკაცურის გამბედაობითა და მეტად ნაზი გულით. Il était marié à une Lezghienne, à la fois douce et courageuse. ესენი იყვნენ დიდი ხნის ნაქორწილავნი, მაგრამ შვილი კი არ ჰყავდათ და, გადაწყვეტილი ჰქონდათ, ვისიმე ბავშვი ეშვილათ. Mariés depuis longtemps, ils n’avaient pas eu d’enfants et avaient décidé d’en adopter un.
საღამო ჟამი იყო, როცა იმათ სახლის წინ ლეკებმა ქეთო გაატარეს, ნაიბი და მისი ცოლი კარაპანში ისხდნენ. Ce soir-là, les Lezghiens passèrent devant leur maison avec Kéto, alors que le naib et sa femme étaient assis à l’extérieur. მათ დაინახეს მიმავალი ორი ლეკი და ერთს მათგანს შეამჩნიეს ზურგზე გუდა, რომლიდგანაც ბავშვის თავის და სახე სჩანდა. Ils virent les deux Lezghiens qui marchaient ; ils remarquèrent que l’un d’entre eux avait comme une bosse à l’arrière de la tête ; ils virent alors le visage de l’enfant. დაუძახეს თავისთან. Ils les appelèrent. ლეკები მოწიწებით მოვიდნენ და თავი დაბლა დაუკრეს, როგორც თავის ბატონს, მბრძანებელსა. Les Lezghiens approchèrent et saluèrent respectueusement le maître des lieux. ლეკებს ამბავი დაწვრილებით გამოჰკითხეს. Le naib les questionna longuement. ამათ დატუქსვისა ეშინოდათ და ამიტომ მართალი დაუმალეს, – უთხრეს, რომ ეს ბავშვი გზაზე ტყეში ვიპოვნეთ და წამოვიყვანეთო. Ils avaient peur des représailles. Ils inventèrent une histoire, que cet enfant se trouvait seul dans les bois et qu’ils l’avaient sauvé du danger.
პატარა ქეთო ცალკე დიდი ხნის მოგზაურობისაგან და ცალკე შიმშილისაგან ძლიერ მისუსტებული იყო და ძლივსღა ახელდა თვალებს, მაგრამ ეს სისუსტე კიდევ უფრო საყვარელს ბავშვად ხდიდა მას. La petite Kéto était si affaiblie par ce long voyage sur de longues distances et par la faim qu’elle pouvait à peine lever ses paupières, mais cette fragilité la rendait encore plus touchante. რა წამს ნაიბმა და მისმა ცოლმა ეს ბავშვი დაინახეს, მაშინვე გული ზედ შეუვარდათ. A l’instant où le naib et sa femme virent cette jeune fille, leurs cœurs furent immédiatement conquis. ნაიბის ცოლმა ჰკითხა ლეკებს: La femme du naib demanda aux deux ravisseurs : – რა მოგცეთ, რომ ეს ბავშვი ჩვენ დაგვითმოთო? – Combien voulez-vous pour ce bébé ? – რა უნდა გვიბოძო, ქალბატონო, თუ გნებავთ, ფეშქაში გახლდეთო. – Que pouvons-nous faire, madame, puisque vous la désirez tant. ნაიბი ადგა, შევიდა სახლში. Le naib se leva et entra dans la maison. გამოუტანა ვეებერთელა ქისა, ოქროებით სავსე, და მისცა ლეკებს. Il ressortit une grande boîte pleine d’or qu’il remit aux deux Lezghiens. ქეთო გამოართვა ლეკსა ნაიბის ცოლმა და მაშინვე გულში ჩაიკონა, ლეკებმა მადლობა გადაუხადეს და წავიდნენ. Kéto fut alors récupérée par la femme du naib ; immédiatement elle la serra contre elle.
დედობრივმა ალერსმა მალე მოასულიერა ბავშვი. L’épouse du naib passait depuis tout son temps avec l’enfant. მას თუმცა ყველაფერი ეუცხოვა, მაგრამ იმოდენა წვალების შემდეგ ბრიყვის ლეკების ხელში, ნაიბის ცოლის მისაყვარლება და ზრუნვა სწორედ შვებად ეჩვენა. Bien qu’elle ait vécu toute cette histoire, après être tombée entre les mains de deux terribles Lezghiens, l’amour et les soins prodigués par la femme de naib semblaient à nouveau la consoler. პირველს ხანებში მაინც ქეთო ყველაფერზე გულცივად იყო და ხშირად სტიროდა, როცა თავის დედ-მამას, სხვა შინაურებს და თავის სოფელს მოიგონებდა. Au début, Kéto n’avait pas le cœur pour ces moments de tendresse, et pleurait souvent, se souvenant de sa mère, de son père, des proches et de son village. მაგრამ ნაიბის ცოლი და იმისი ქმარი ისეთი სიყვარულითა, მოფერებითა და ალერსით ექცეოდნენ ქეთოს, რომ მალე დაავიწყებინეს წინანდელი ყველაფერი. Mais le naib et son épouse étaient si attentionnés, et ils déployaient tant d’affection qu’ils lui firent oublié son passé et ses origines.
*****************
Histoire de Iavnana
Nous sommes au XIXème siècle. Kéto est une jeune fille d’une riche famille géorgienne, la famille des Kartveladze, qui vit dans un petit village de Kakhétie, Vashlovani. Son père se nomme Zurab et sa mère Magdane. Kéto est kidnappée par deux hommes Lezghiens qui vivent dans le sud du Daghestan. Zurab, le père de Kéto, entame une poursuite dans ce pays qu’il ne connaît pas. Il est malheureusement obligé de rentrer sans sa fille en Kakhétie. Un riche Naïb achètera Kéto et lui prodiguera avec son épouse beaucoup d’affection jusqu’à effacer l’amour filial et lui faire oublier sa langue maternelle. Elle sera retrouvée bien des années plus tard. Elle ne se souviendra plus de son passé malgré les efforts répétés de sa mère. La décision est enfin prise de la renvoyer dans le pays de ses ravisseurs, au Daghestan. La mère pour l’aider à retrouver sa mémoire originale entonne un Iavnana, une berceuse que l’on chante aux enfants malades. … Les effets de la berceuse seront-ils prodigieux ? … ***********************
Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
Iakob Gogebashvili იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
ქეთოს დედ-მამას ფიქრი არაფრისა ჰქონდათ. La mère et le père de Kéto pour l’instant continuaient leurs activité. ეგონათ, მეზობლებში იქნებიან ჩვენი ქალი და გამდელი და თავის დროზე მოვლენო. Ils pensaient qu’elles s’étaient arrêtaient chez des voisins et qu’elles ne tarderaient pas à arriver. როდესაც დაღამდა და გამდელი ბავშვით არსად იყო, შეფიქრიანდნენ და მეზობლებში გაგზავნეს მოსაკითხავად, მაგრამ აბა რას იპოვნიდნენ, ყველგან უთხრეს, რომ დღეს არც კი გვინახავს ისინიო. Quand il commença à se faire tard, l’inquiétude se fit plus grande ; ils commencèrent les recherche, mais vainement : personne ne les avait vues de la journée. მაშინ შეშინებულმა დედ-მამამ ჩირაღდნებით დაუწყეს ძებნა სოფლის გარშემო. Puis ils étendirent leurs recherches la nuit venue dans tout le village avec des torches. დიდხანს ეძებეს და ბოლოს თავს წაადგნენ ტყეში გამდელს, რომელიც მკვდარივით ეგდო ხის ძირას. Ils cherchèrent longtemps et finalement retrouvèrent la nourrice évanouie au pied d’un arbre. ღამის სიგრილემ და ხმაურობამ გონში ჩააგდო გამდელი და გამოაცოცხლა. La fraîcheur de la nuit et le bruit des chercheurs la réveillèrent et la ravivèrent. ჯერ ხეირიანად არ გამორკვეულიყო, რომ შეშფოთებულმა და გაფითრებულმა მაგდანმა მიაძახა: La nourrice n’était pas encore consciente, que Magdane, inquiète et enragée, s’exclama en le secouant : – ქეთო სადღა არის? – – Où est Kéto ? – გამდელმა სუსტი ხმით და შესვენებით უამბო, როგორ მოიტაცეს ლეკებმა ქეთო. ამის გაგონება და მაგდანის გულის წასვლა ერთი იყო. La nourrice raconta d’une voix faible comment Kéto fut enlevée par les Lezghiens. ზურაბსაც საშინელი თავზარი დაეცა, მაგრამ ვაჟკაცურად თავი შეიმაგრა, მწუხარებას სძლია და დაიძახა: Zurab poussa alors un cri terrible, mais surmontant sa tristesse, il s’écria : – არიქა, მდევარიო! « Ne tardons plus, poursuivons-les ! »
მაშინდელს დროში ყველა ვაჟკაცს სრული თოფ-იარაღი ჰქონდა სახლში და გამოცდილი მეომარი იყო, რადგანაც გაჭირვების დროს საქართველოს მეფე ქუდზე კაცს დაიბარებდა ხოლმე. À cette époque, tous les hommes de la maison avaient des fusils et pouvaient se transformer rapidement en de véritables guerriers, car un homme pouvait être convoqué à tout moment devant le roi de Géorgie en cas de besoin pour le pays. ამიტომ ზურაბის დაძახების შემდეგ ერთი საათი არ გასულიყო, რომ მისი სახლის წინ იდგა ოცამდის ვაჟკაცი, თავით ფეხებამდე შეიარაღებული… Une heure à peine après l’appel de Zurab, une vingtaine d’hommes se tenaient devant sa maison, armés jusqu’au cou … სწრაფად გამოვიდა იარაღში ჩამჯდარი ზურაბი, მიესალმა და გაუძღვა წინ. Zurab les accueillit rapidement et prit les devants du convoi.
ღამე ღრუბლიანი და ძლიერ ბნელი იყო. La nuit était couverte de lourds nuages et sombre. მას უკან, რაც ლეკებმა ქეთო გაიტაცეს, კარგა ხანმა განვლო. C’était longtemps après que les Lezghiens aient kidnappé Kéto. დაღესტნისაკენ ტყეებსა და მთებში მისდევდა მხოლოდ ვიწრო ბილიკები და მთაზე სიარული ბნელ ღამეში ძლიერ ძნელი იყო ხამი კაცისათვის. Seuls des sentiers étroits par de nombreuses forêts menaient dans les montagnes du Daghestan, et il était très difficile pour un homme de marcher par une nuit sombre dans ces lieux bordés de précipices et de ravins. ქეთოს მომტაცმა ლეკებმა ისე იცოდნენ ეს ბილიკები, რომ თვალდახუჭულსაც შეეძლოთ მათზე სიარული. Les ravisseurs de Kéto, eux, connaissaient bien ces chemins qu’ils avaient l’habitude d’emprunter. ზურაბსა და იმის რაზმს კი აქეთ თითქმის არ ევლოთ. Tandis que Zurab et son détachement découvraient seulement ces lieux. ამიტომ ლეკებმა მთელი ღამე განუწყვეტლივ და დაუბრკოლებრივ იარეს, დიდს მანძილზე გაუსწრეს მდევარს და მოტაცებული ქეთო მეორე დღესვე გადაიყვანეს დაღესტანში. De plus, les Lezghiens marchèrent toute la nuit sans interruption, prenant une grande avance et Kéto, kidnappée, pénétra dans le Daghestan dès le lendemain. ზურაბ ქართველაძე თავის ამალით იძულებული შეიქმნა ხელცარიელი და საშინლად დაღონებული უკანვე დაბრუნებულიყო. Zurab Kartveladze fut obligé, à son plus grand regret, de revenir dans son village les mains vides et terriblement fatigué.
********************************
*****************
Histoire de Iavnana
Nous sommes au XIXème siècle. Kéto est une jeune fille d’une riche famille géorgienne, la famille des Kartveladze, qui vit dans un petit village de Kakhétie, Vashlovani. Son père se nomme Zurab et sa mère Magdane. Kéto est kidnappée par deux hommes Lezghiens qui vivent dans le sud du Daghestan. Zurab, le père de Kéto, entame une poursuite dans ce pays qu’il ne connaît pas. Il est malheureusement obligé de rentrer sans sa fille en Kakhétie. Un riche Naïb achètera Kéto et lui prodiguera avec son épouse beaucoup d’affection jusqu’à effacer l’amour filial et lui faire oublier sa langue maternelle. Elle sera retrouvée bien des années plus tard. Elle ne se souviendra plus de son passé malgré les efforts répétés de sa mère. La décision est enfin prise de la renvoyer dans le pays de ses ravisseurs, au Daghestan. La mère pour l’aider à retrouver sa mémoire originale entonne un Iavnana, une berceuse que l’on chante aux enfants malades. … Les effets de la berceuse seront-ils prodigieux ? … ***********************
Voglia mi sprona, Amor mi guida et scorge,
Envie m’éperonne, Amour me guide et me dirige, Piacer mi tira, Usanza mi trasporta,
Plaisir me tire, Coutume me transporte, Speranza mi lusinga et riconforta
Espérance me flatte et me réconforte et la man destra al cor già stanco porge;
et donne sa main droite à mon cœur déjà fatigué ;
**
e’l misero la prende, et non s’accorge
et le malheureux la prend, et sans remarquer di nostra cieca et disleale scorta:
notre escorte aveugle et déloyale : regnano i sensi, et la ragion è morta;
les sens règnent et la raison est morte ; de l’un vago desio l’altro risorge.
d’un vague désir un autre se lève.
**
**
Vertute, Honor, Bellezza, atto gentile,
Vertu, Honneur, Beauté, actes bienveillants, dolci parole ai be’ rami m’àn giunto
les douces paroles m’ont atteint ove soavemente il cor s’invesca.
là où mon cœur s’agite doucement.
**
Mille trecento ventisette, a punto
En mille trois cent vingt-sept, à su l’ora prima, il dí sesto d’aprile,
la première heure, le six avril, nel laberinto intrai, né veggio ond’esca.
je pénétrai dans le labyrinthe sans voir aucune issue.
Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
Nous sommes au XIXème siècle. Kéto est une jeune fille d’une riche famille géorgienne, la famille des Kartveladze, qui vit dans un petit village de Kakhétie, Vashlovani. Son père se nomme Zurab et sa mère Magdane. Kéto est kidnappée par deux hommes Lezghiens qui vivent dans le sud du Daghestan. Zurab, le père de Kéto, entame une poursuite dans ce pays qu’il ne connaît pas. Il est malheureusement obligé de rentrer sans sa fille en Kakhétie. Un riche Naïb achètera Kéto et lui prodiguera avec son épouse beaucoup d’affection jusqu’à effacer l’amour filial et lui faire oublier sa langue maternelle. Elle sera retrouvée bien des années plus tard. Elle ne se souviendra plus de son passé malgré les efforts répétés de sa mère. La décision est enfin prise de la renvoyer dans le pays de ses ravisseurs, au Daghestan. La mère pour l’aider à retrouver sa mémoire originale entonne un Iavnana, une berceuse que l’on chante aux enfants malades. … Les effets de la berceuse seront-ils prodigieux ? … ***********************
Littérature Géorgienne ქართული ლიტერატურა TRADUCTION JACKY LAVAUZELLE
Iakob Gogebashvili იაკობ გოგებაშვილი 15 octobre 1840 Variani (Gori)– 1er juin 1912 Tbilissi 15 ოქტომბერი 1840, სოფ. ვარიანი, ახლანდელი გორის რაიონი ― 14 ივნისი 1912, თბილისი
_____________________________________
BERCEUSE GÉORGIENNE Iavnana იავნანამ რა ჰქმნა?! 1890
სოფელს ვაშლოვანში დაიარებოდა კაი ხნიდან სავაჭროდ ორი ბაჯაჯგუნა ლეკი. Dans le village de Vashlovani, deux Lezghiens venaient souvent commercer. ესენი ისე წყალწაღებულები იყვნენ, რომ თვითონ ლეკებსაც აბუჩად ჰყავდათ აგდებულნი. Ils étaient tellement repoussants que même les autres Lezghiens se moquaient d’eux. ამიტომ მათგან ცუდი საქმის გაბედვას არავინ არ მოელოდა; Ils étaient si misérables que personne n’aurait imaginé une mauvaise chose de leur part. მაგრამ მალე მათ გაამართლეს ქართული ანდაზა: Mais bientôt ils confirmèrent le proverbe géorgien : თავჩაღუნული – კუდაბზეკილიო… le désintéressé n’est jamais celui que l’on croit …
ერთხელ ერთმა ლეკთაგანმა თავის ამხანაგს უთხრა: Un des Lezghiens dit à l’autre :
იცი, რა აზრი მომივიდა! Tu sais à quoi je pense ? რამდენი ხანია, რაც ჩვენ სავაჭროდ დავიარებით, მაგრამ რა გამოვიდა? Depuis combien de temps nous faisons des affaires, mais qu’en avons-nous retiré ? ისევ ისეთივე ღატაკები ვართ, როგორიც ვიყავით, ისევ ისეთივე ძაღლური ცხოვრება გვაქვს, როგორიცა გვქონდა. Nous sommes toujours aussi pauvres qu’avant, nous avons toujours la même vie de chien. სხვაფრივ კი რომ მოვიქცეთ, ერთბაშად გავმდიდრდებით და მოვრჩებით ამდენ ვაივაგლახსა და ლაწლაწსა. Si nous agissons autrement, nous nous enrichirons immédiatement et nous nous cesserions de vivre comme des mendiants.
– როგორ? – ჰკითხა ამხანაგმა. – Comment ça ? – ზურაბ ქართველაძე ხომ ძლიერ მდიდარია? – ჰკითხა მან. – Zurab Kartveladze n’est-il pas un homme très riche ? – ჰო, მდიდარია, მაგრამ რას გვარგებს ჩვენ იმის სიმდიდრე? – უპასუხა მან. – Oui, il est riche, mais en quoi nous concerne cette richesse ? – გვარგებს, თუ ჭკუით მოვიქცევით. ამ მდიდარს კაცს ხომ გაგიჟებით უყვარს თავისი ერთადერთი ქალი? – Il est bon que nous agissions avec sagesse. Cet homme riche ne tient-il pas par dessus tout à sa fille ? – უყვარს, მაგრამ რა გამოვიდა მანდედან? – Il l’aime, et alors ? – ის გამოვიდა, რომ თუ ჩვენ იმ ბავშვს როგორმე მოვიტაცებთ და ტყვედ წავიყვანთ დარესტანში, როგორ გგონია, ქართველაძე განა თავის შეძლებას დაიშურებს, რომ ტყვეობიდან დაიხსნას შვილი? ჰაი, ჰაი, რომ არ დაიშურებს.» – Eh bien ! Si nous kidnappions cette jeune fille et la conduisions en captivité au Daghestan, Kartveladze resterait-il sans rien faire pour la sauver de sa captivité ? hé! hé !
ამხანაგსაც მოეწონდა ეს აზრი და გადასწყვიტეს, რომ თვალი ადევნონ და, რა წამს იგდონ ხელში მოხერხებული დრო, მოსტაცონ ჩუმად ქართველაძეს ქეთო და ტყვედ წაიყვანონ დაღესტანში. Le camarade savourait cette idée et ils décidèrent de passer leur journée à la surveiller, et à l’instant propice d’enlever la fille de Kartveladze et de se sauver au Daghestan.
ჩვენ უკვე ვიცით, რომ სოფელ ვაშლოვანს აღმოსავლეთით ეკრა დიდი, ატეხილი ტყე, ამ ტყის პირას ხშირად სეირნობდა ხოლმე ქართველაძის სახლობა, რადგანაც სახლი იქვე ახლო ედგათ. Nous savons déjà que dans le village de Vashlovani, il y avait une grande forêt majestueuse à l’est, souvent appelée Kartveladze, car à la lisière de la forêt se trouvait la maison de cette famille. ერთხელ ქეთოს გამდელმა საღამოს ჟამს ამ ტყისაკენ გამოისეირნა და თან ჰყავდა პატარა ქეთოც. Un soir, Kéto et sa nourrice sortirent se promener dans la forêt. ტყეს რომ მიუახლოვდნენ, ბავშვმა ხის ქვეშ ჩიტი დაინახა და გაექანა: Alors qu’elles s’approchaient de la forêt, l’enfant vit un oiseau sous un arbre : ჩიტმა ისკუპა და იქით ხეებში გაფრთხიალდა, ბავშვიც უკან დაედევნა. l’oiseau blessé s’enfuit à travers la forêt.
ამასობაში ქეთო კარგა შორს წავიდა ტყეში, გამდელიც უკან მისდევდა. Kéto partit en courant, le poursuivant. უცებ საიდანღაც გაჩნდა ლეკი, მივარდა ქეთოს, სტაცა ხელი, მეორე ხელი პირზე დააფარა და გაიტაცა, გამდელმა დაყვირება ვერ მოასწრო, რადგან ამ დროს მეორე ლეკმა თავში კეტი დაარტყა და უსულდგმულოდ დასცა მიწაზე. Soudain, l’un des Lezghiens s’approcha et saisit Kéto d’une main et posa l’autre main sur sa bouche afin de l’empêcher de crier ; l’autre assomma la nourrice, la laissant inconsciente dans la forêt. გაიტაცეს ქეთო და წაიყვანეს. Keto était désormais prisonnière des deux hommes.
**********
Histoire de Iavnana
Nous sommes au XIXème siècle. Kéto est une jeune fille d’une riche famille géorgienne, la famille des Kartveladze, qui vit dans un petit village de Kakhétie, Vashlovani. Son père se nomme Zurab et sa mère Magdane. Kéto est kidnappée par deux hommes Lezghiens qui vivent dans le sud du Daghestan. Zurab, le père de Kéto, entame une poursuite dans ce pays qu’il ne connaît pas. Il est malheureusement obligé de rentrer sans sa fille en Kakhétie. Un riche Naïb achètera Kéto et lui prodiguera avec son épouse beaucoup d’affection jusqu’à effacer l’amour filial et lui faire oublier sa langue maternelle. Elle sera retrouvée bien des années plus tard. Elle ne se souviendra plus de son passé malgré les efforts répétés de sa mère. La décision est enfin prise de la renvoyer dans le pays de ses ravisseurs, au Daghestan. La mère pour l’aider à retrouver sa mémoire originale entonne un Iavnana, une berceuse que l’on chante aux enfants malades. … Les effets de la berceuse seront-ils prodigieux ? … ***********************
